گامهای اساسی در حل مسائل
قدم اول: اصلاح باورهای غلط خود نسبت به مسئله
از آنجایی که اغلب ما دچار خطاهای شناختی متعددی هستیم مانند "حالا از این درس افتادم ، پس من هیچ وقت نمی توانم شاگرد موفقی باشم " یا "فاجعه است اگر نتوانم نمره الف بگیرم " یا " اگر دانش آموز خوبی بودم دچار مشکل تحصیلی نمی شدم " چنین دیدگاهی نسبت به مسائل امکان هرگونه اقدام موفقیت آمیز را از ما سلب می کند و به جای این که منجر به حل مسئله شود ، باعث دورزدن مکرر مسئله می گردد . اصطلاحا این افراد را "مسئله مدار " بجای " راه حل مدار" می گویند .
پس در گام اول باید به تصحیح این نگرشها بپردازید. در چنین شرایطی استفاده از مشاوران متخصص می تواند کمک کننده باشد .
قدم دوم : تعریف دقیق مسئله
در بسیاری از موارد تعریف و مشخصی از مسئله ای که در حال حاضر با آن رو به رو هستیم ، نداریم ما غالبا با سبدی پر از مسائل گوناگون رو به رو هستیم که معمولا به شک مستقیم یا غیر مستقیمی با یکدیگر در ارتباط می باشند . در این موارد تهیه فهرستی از مسائل و تعیین اولویتهای هر یک بسیار مفید است . برای این کار باید بتوانیم به سؤالات زیر پاسخ دهیم :
1-مسئله حاضر چیست ؟ 2- کی شروع می شود ؟ 3- کجا شروع می شود ؟ 4-چه کسی یا کسانی در این مسئله نقش دارند ؟
در نهایت باید این مسئله تا می توانیم به ابعاد کوچک تر و ساده تر تقسیم کنیم.
قدم سوم : پیداکردن راه حل های زیاد
چه خوب و چه بد به خاطر داشته باشیم که در این مرحله کمیت راه حلها ( یا تعداد راه حلها ) مهم تر از کیفیت آنهاست . از این رو بهتر است ذهن خود را باز بگذارید و هر راه حلی را که به ذهنتان می رسد بدون سانسور به روی کاغذ بیاورید. هدف مهم در این گام این است که از کمیت ( فهرست طولانی راه حل ) به کیفیت (بهترین و مناسب ترین راه حل )دست پیدا کنیم .
قدم چهارم : ارزیابی راه حلها و انتخاب
برای این کار نوشتن مزایا و معایب یک راه حل در دو ستون جداگانه بسیار کمک کننده است . سؤال هایی که در این گام باید پاسخ دهید این است که هر کدام از راه حلها برای خودم و خانواده ام و دیگران مفید است یا مضر ؟ آیا انجام این راه مرا به هدف می رساند یانه ؟آیا این راه حل با ارزشهای من و جامعه ام متناسب می باشد ؟
قدم پنجم : انتخاب راه حلهای مناسب
انتخاب راه حل مفید و سودمند بر اساس روشی که در مرحله قبل ( برگه سود و زیان یا تشکیل دو ستون سود وزیان ) صورت می گیرد .پس راه حلهایی را که هم برای من و هم برای دیگران مفید است انتخاب می کنیم و از میان آنها مناسب ترین را برمی گزینیم.با انتخاب راه حل باید بتوانیم برای سؤالات مرحله قبل نیز پاسخ هایی روشن و بدون ابهام پیدا کنیم .
