این شهر سومین شهر مقدس عراق پس از نجف و کربلا است و در شمال غربى بغداد و در سمت غرب رودخانه دجله قرار گرفته که تنها عرض رودخانه دجله آن را از بغداد جدا مى ‏کند. نام این شهر بر گرفته از نام مبارک حضرت کاظم علیه السلام است و از آنجایى که در این حرم حضرت موسى بن جعفر علیه السلام ( کاظم) و امام  جواد علیه السلام مدفون مى‏ باشند شهر به نام این دو تن با غلبه دادن نام مشهورتر که کاظم است،«کاظمین‏»نامیده شده است. پیشینه ی شهر کاظمین به سال 145 ه. باز مى‏ گردد.

حرم کاظمین از ویژگی هایى برخوردار است که در کمتر حرمى مى‏ توان دید،نخست آن که دو تن از امامان معصوم درون یک ضریح مدفونند،از این رو ضریح نقره‏ اى آنان بزرگ و بخش مهمى از فضاى زیر گنبد را در بر گرفته است و دیگر آنکه حرم مطهر داراى دو گنبد طلایى یکسان و چهار گلدسته مى‏ باشد.همچنین حرم مطهر داراى سه ایوان زیبا و بزرگ با سقف هاى بلند است که ستون هایى تنومند آن را در بر گرفته و با کاشى و آینه تزیین شده است.

ساختمان کنونى حرم از ساخته‏ هاى دوره آغازین صفویه و اضافات دوره‏ هاى بعدى است.معمارى و هنر دوره صفویه، از ایوان هاى زیبا و کاشى‏کاری هاى معرق نفیس و آینه کاری هاى بدیع در آن به وضوح قابل مشاهده است.حرم مطهر داراى دو گنبد طلایى است که هر یک بر روى بقعه یکى از دو امام علیهما السلام‏ قرار گرفته است. در زیر دو گنبد فضاى مربع مستطیل است که میانه دو دیوار شرقى و غربى را دو ستون عظیم در بر گیرنده گنبدها اشغال کرده است،یک ضریح نقره ‏اى قبر دو امام را با دو صندوق خاتم نفیس در بر دارد،با ورود از ایوان جنوبى،به نخستین رواق و سپس به درون حرم و گنبد خانه ، نخست در برابر قبر مطهر حضرت موسى بن جعفر علیه السلام قرار خواهیم گرفت و در پشت‏ سر ایشان قبر مطهر حضرت جواد علیه السلام قرار دارد. پیرامون حرم ، چهار شبستان بزرگ قرار گرفته و رواق هاى جنوبى و غربى هر یک به ایوانى زیبا و بزرگ راه دارد. مجموعه حرم و رواق ها را سه صحن وسیع در بر دارد که صحن غربى به نام‏«صحن قریش‏»مى‏ باشد. برج و بارو و دروازه‏ هاى هفت گانه صحن با معمارى زیبا آن و کاشى کارى نفیس پراکنده در سر درها و کتیبه‏ ها چشم بیننده را مى‏ نوازد.

قبور برخى بزرگان مدفون در حرم مطهر و پیرامون آن:

-آرامگاه خواجه نصیر الدین طوسى

وى از بزرگان جهان علم و دانش و از مشاهیر دانشمندان است که دوست و دشمن بر جلالت قدر و عظمت مقام او اتفاق نظر دارند. او در سال 672 ه.در گذشت.

-آرامگاه شیخ مفید

این آرامگاه که در مشرق رواق جنوبى حرم قرار دارد. شیخ مفید از بزرگان شیعه و فُقها و متکلّمانِ چیره دست و توانا بود که در سال 413 ه.در گذشت.

-آرامگاه ابو القاسم جعفر بن محمد بن قولویه

وی یکی از بزرگان و فُقها و محدّثین شیعه است.

-آرامگاه سید مرتضى و سید رضى

این دو برادر از اَعیان و مشاهیر و بزرگان شیعه در قرن پنجم هجرى بشمار مى ‏آیند. قبر این دو تن در دو ساختمان جدا گانه بیرون صحن مطهر و در نزدیکى یکدیگر در جنوب شرقى دیوار صحن قرار دارد.