در شوال سال پنجم هجری ، کفار با همکاری یهود و با تلاش گسترده ی خویش تمامی طوائف و قبایل موجود در شبه جزیره را علیه اسلام و مسلمین بسیج کرده ودر نظر داشتند تا با یک هجوم همه جانبه ، مدینه را تسخیر نموده واساس اسلام را برای همیشه براندازند ؛ لذا کلیه گروهها ، احزاب و قبایل برای محاصره ی مدینه حرکت کردند . از آنجا که در این جنگ تمامی احزاب و قبایل حضور داشتند در تاریخ به غزوه ی احزاب معروف شد .

دراین میان مسلمانان به پیشنهاد " سلمان فارسی " و پذیرش پیامبر اکرم در اطراف مدینه به حفر خندق پرداختند و جنگ مورد نظر به این علت به جنگ خندق مشهور گردید . منطقه این نبرد در مقابل کوه "سلع" در شمال غربی مدینه قرار داشت و مسیر خندق نیز از نزدیکی مسجد " ذوقبلتین " در غرب آغاز و به صورت نیم دایره ای پس از گذشتن از مقابل " کوه سلع " تا " مسجد عبـیر" در نزدیکی " مسجدالاجابه" کنونی امتداد می یافت .

به این صورت نیمی از مدینه در محاصره خندق درآمد وکوه سلع نیز محل استقرار و جان پناه سپاهیان اسلام گردید .

فرماندهان و بزرگان سپاه در چند نقطه و دامنه این کوه سنگرهایی داشته و نظاره گر صحنه بوده اند ودر این سنگر ها نماز می گذاردند . بعد به یادبود این عده مساجدی در آن جا ساخته شد که به نام هریک از صحابه معروف شد .

پیامبر شخصا بر فراز کوه سلع خیمه و پرچمی برافراشته و بر سپاه نظارت می فرمود . مساجد مورد نظر صرف نظر از تغییرات مختصری در فضاهای مجاور ، موقعیت اصلی خویش را حفظ کرده اند .

در مجموع مساجد اختلاف است . در حال حاضر شش مسجد دراین منطقه پابر جاست . بعضی گفته اند یکی از مساجد تخریب شده و بعضی نیز ذوقبلتین را هفتمین آنها می دانند . موقعیت تاریخی مساجد موجود به شرح ذیل است :

1- مسجد فتح 2- مسجد علی بن ابیطالب (ع) 3- مسجد سلمان فارسی 4- مسجد ابوبکر 5-مسجد عمر بن خطاب 6- مسجد حضرت فاطمه (س)  7- مسجد ذوقبلتین

1- مسجد فتح

این مسجد در مرتفع ترین نقطه یعنی در شمال غربی کوه سلع و در جنوب غربی خندق واقع و به وادی بطحان مشرف است . از فضیلت های مهم این مسجد این است که خداوند تبارک و تعالی دعای رسول گرامی اش را برای پیروزی در جنگ در این مکان مستجاب کرد و خبر فتح و پیروزی سپاه اسلام در این محل به پیامبر رسید ؛ لذا به این علت نام فتح برخود گرفت . مسجد فتح توسط عمر بن عبدالعزیز (888 ه.ق) تعمیر شده و رواقی با سه ستون بر آن نهاده شد ، سپس سیف الدین ابی الهجا در سال 565 ق آن را تجدید بنا کرد . حکومت عثمانی نیز به عمران و آبادانی آن همت گماشت .

2- مسجد علی بن ابیطالب (ع)

این مسجد در جنوب مسجد سلمان فارسی که پس از مسجد فتح بوده قرار داشته و بنای آن به مرور رو به تخریب رفت که یکی از امرای مدینه در سال 976 ق آن را تجدید بنا نموده و سقفی برآن گذاشت .  طول این مسجد از شمال تا جنوب 13 ذراع (20/5متر ) و عرض آن 16 ذراع (40/6متر ) بوده است .

3- مسجد سلمان فارسی

این مسجد پس از مسجد فتح و در سمت جنوب آن قرار دارد . بعضی آن را به ابوبکر منتسب دانسته اند . طول این مسجد از شمال به جنوب 14 ذراع (60/5متر )و عرض آن  از شرق به غرب 17ذراع (80/6) می باشد .

4- مسجد ابوبکر

مسجد ابوبکر کمی بالاتر از مسجد عمر بن خطاب قرار دارد .

5-مسجد عمر بن خطاب

مسجد عمر بن خطاب کمی پایین تر از مسجد ابوبکر به سمت جنوب واقع شده است .

6- مسجد حضرت فاطمه (س)

در ضلع غربی مسجد حضرت علی (ع) قرار داشته و مسجدی است کوچک وبدون سقف که ظاهرا حضرت فاطمه (س) در این مکان برای پدر وهمسرش حضرت علی (ع) غذا و نان تهیه می کرده لذا مسجد به نام ایشان نام گذاری شده است . این مسجد پایین ترین مسجد این منطقه بوده ودر کنار خیابان اصلی قرار دارد .

7- مسجد ذوقبلتین

به روایتی روز دوشنبه در نیمه ماه رجب از ماه هفدهم و در بین نماز ظهر این آیات بر پیامبر نازل شد : " قد نری تقلب  وجهک فی السماء فلنولینک قبلة ترضاها فول وجهک شطر المسجدالحرام و حیث ما کنتم فولوا وجوهکم شطره ..." پیامبر در حالی که دو رکعت نماز ظهر را اقامه فرموده بود با دریافت این آیات به صورت نیم دایره ای برگشت و رو به سمت جنوب ، آن گاه رسول خدا دو رکعت نماز باقی مانده از ظهر را به سوی مسجدالحرام اقامه فرمودند . به علت نزول این آیات ، مسجد مذکوربه مسجد "ذوقبلتین " مشهور گردید . دراین میان خبر نزول آیات تغییر قبله که باعث خشنودی مسلمین شد سریعا به مسجد قبا و مسجد النبی و سایر مساجد رسید و مسلمانان نماز خویش را به سوی مسجدالحرام اقامه نمودند . مسجد ذوقبلتین به علت این که آیات تغییر قبله در آن نازل شد و یک نماز به دو قبله خوانده شد به نام ذو قبلتین یعنی دارای دو قبله مشهور گردید .

این مسجد در شمال غربی مدینه ودر غرب مساجد سبعه (کوه سلع) قرار دارد که امروزه به همین نام مشهور است . این مسجد در سالهای 893 ق توسط شاهین جمالی – شیخ خدام حرم پیامبر سقف زده شد و در دوران سلیمان عثمانی 950 ه.ق نیز مجددا تعمیر و تجدید بنا شد .

در سال 1370 ه. ق نیز مناره ای در زاویه شمال شرقی حیاط مسجد قرار گرفت و نمای مسجد به کلی بازسازی شد . در داخل شبستان به یادبود قبله بیت المقدس که تغییر یافت ، آیات تغییر قبله به عنوان نشان قبله قبلی بر دیوار شمالی مسجد یعنی در سمت چپ مدخل ورودی کنونی با خطوط نسخ و نستعلیق بسیار زیبا و زرین نوشته شده است .