فایده غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟
پاسخ :
شرخ پرسش:
فایده غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟ آیا فقط برای امتحان انسانها است، در صورتی که می توان امتحانات بسیاری را در نظر گرفت؟ آیا هنوز زمینه ظهور فراهم نشده، در صورتی که جهان پر از ظلم و ستم و خونریزی است؟
پاسخ:
پرسش شما به دو سؤال مجزّا قابل تقسیم است:
1- فوائد غیبت حضرت حجت(عج) چیست؟
2- آیا زمان ظهور فرا رسیده است؟
فوائد غیبت:
قبل از پرداختن به این مسئله، این نکته را خاطر نشان می کنیم که اصل غیبت امام معصوم، یک فقدان و کمبود برای انسانها است که از این جهت به خداوند شِکْوه می کنیم: اللّهم انا نشکو الیک فقد نبینا و غیبة ولیّنا عامل اساسی آن به خود ما انسانها بر می گردد، اما با صرف از مسئله غیبت، اصل وجود او فواید و برکات بسیار دارد.
در مورد فوائد وجود امام زمان در حال غیبت، روایات زیادی از ائمه معصومین علیهم السلام وارد شده است که به دو مورد آن اشاره می شود:
1- از امام صادق(ع) سؤال شد: مردم از امام غائب چگونه بهره می برند؟
حضرت فرمود: همان طور که مردم از خورشید پشب ابر بهره می برند.(1)
مرحوم علامه مجلسی هشت وجه در مورد تشبیه به خورشید پشت ابر ذکر فرموده اند که به دو مورد آنها اشاره می کنیم:
الف) منکر وجود حضرت ولی عصر(عج) با وجود این همه علائم و آثار وجود حضرت مانند منکر وجود خورشید پشت ابر است (و همان گونه که نمیتوان خورشید پشت ابر را به خاطر شدّت ظهورش منکر شد، همین طور نمیتوان در مورد حضرت حجت راه انکار را پیش گرفت).
ب) همان طری که گرما و نور به وسیله خورشید بر جهانیان می تابد، انوار وجودی حق تعالی و نور علم و هدایت الهی به واسطه این بزرگواران به خلق می رسد، چرا که در روایات وارد گردیده است که ائمه(ع) علت نهای یاجاد خلق می باشند.
اگر آنها نبودند، خلقی به وجود نمی آمد و بلاها به سبب آنها دفع می شود.(2)
اگر این بزرگواران نبودند، خلائق به سبب ارتکاب اعمال قبیح، مستحق انواع عذاب بودند، چنان که خدا می فرماید: ولی (ای پیامبر!) تا تو میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد.(3)
در توقیعی، امام زمان همین فائده را برای غیبت ذکر فرموده اند.(4)
2- غیبت آزمایشی الهی است که سبب آزمون بندگان است تا سره از ناسره تمیز یابد و کسانی که دارای ایمان راسخی نیستند، باطن آنها و حقیقت وجودشان آشکار گردد.
ای خوش آن روز که محک تجربه آید به میان
تا سیه روی شود هر که در او غش باشد
جعفر جعفی میگوید: به امام باقر عرض کردم: فَرَج شما کی خواهد رسید؟ فرمود: هیهات، هیهات! فرج ما نخواهد رسید مگر این که شما غربال شوید! (و حضرت این جمله را سه بار تکرار نمود) و افراد آلوده بودند و افراد پاک و مخلص باقی بمانند.(5)
برای غیبت حضرت حجت فوائد دیگری نیز ذکر شده که به اختصار معروض می داریم، باشد که با مطالعه کتب پیشهادی ما ضمن افزایش سطح اطلاعات خود زمینه پاسخگویی بیشتر و بهتر ایجاد شود.
1- بیعت نکردن حضرت با هیچ کس. حضرت در حدیثی فرمود: همانا بیعت ستمگران زمان بر گردن تمام پدرانم بوده است، ولی من هنگامی که ظهور می کنم، بیعت هیچ کدام از ستمگران زمان بر گردنم نخواهد بود.(6)
2- حفظ وجود قطب عالم امکان از گزند حوادث.
3- ایجاد آمادگی جهانی و بستر سازی جهت ظهور حجت(عج).
کتب پیشنهادی جهت مطالعه:
1- منتخب الاثر، تألیف آیت اللَّه صافی گلپایگانی.
2- دادگستر جهان، تألیف آیت اللَّه امینی.
3- مجله حوزه، شماره 70 - 71، ویژه امام زمان.
4- در انتظار خورشید ولایت، تألیف عبدالرحمان انصاری.
ساعت دقیق و زمان ظهور را فقط ذات مقدس الهی آگاه سات. در توقیع شریفی حضرت فرمود: امّا ظهور الفرج فإنّه إلی اللَّه و کذب الوقّاتون؛ اما زمان ظهور، پس علم آن نزد کردگار است و کسانی که وقت تعیین میکنند، دروغگویند.(7)
زمان دقیق ظهور از جمله اسرار ازلی است.
در احادیث نشانه هایی برای ظهور حضرت نقل شده است که از آن جمله اند:
1- خروج سفیانی،
2- خروج فردی به نام دجّال،
3- صیحه آسمانی،
4- درآمدن پرچمهای سیاه از خراسان،
5- خسوف و کسوف،
6- فراگیر شدن جهان از ظلم و جور و....
مورد اخیر در کلام شما به چشم می خورد که در آیت و روایت به آن اشارت رفته است. در حدیث معروفی وارد است: خداوند به وسیله ظهور مهدی(عج) زمین را پر از عدل و داد می سازد، پس از آنکه از ظلم و ستم پر شده باشد.(8)
علامه مجلسی در باب نشانه های ظهور روایتی از امام صادق آورده که در آن، بیش از یکصد نوع گناه و انحراف اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و... را که در دوران غیبت، دامنگیر جوامع اسلامی میشود، پیش گویی کرده است، از جمله: رشوه خواری، قمار بازی، شراب خواری، زیاد شدن زنا و لواط و قطع صله رحم و....(9)
همه اینها به عنوان نشانه های ظهور است و زمان دقیق آن را خدا می داند. بین این نشانه ها برخی حتمی هستند، بدین معنا که حتماً قبل از ظهور واقع خواهند شد. برخی از نشانه ها غیر محتوم هستند و امکان واقع نشدنشان می رود. از روی دیگر در این روایت آمده است که جهان پر از ظلم و جور شده باشد و معلوم نیست که الان جهان پر از ظلم و جور شده باشد، بلکه وضع بدتر از زمان حاضر نیز قابل پیش بینی و وقوع می باشد.
پی نوشتها:
1. منتخب الاثر، ص 337.
2. این مضامین در ادعیه وارد شده است، از جمله در زیارت جامعه کبیره ائمه را به چنین صفاتی، توصیف می کنیم.
3. انفال (8) آیه 33؛ آیت اللَّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، الفصل 2، باب 29، ص 336.
4. همان، ص 338.
5. بحار، ج 52، ص 113.
6. بحارالانوار، ج 52، ص 92.
7. آیت اللَّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص 337، ح 4.
8. سنن ابی داود، ج 4، ص 107؛ کنزالعمال، ج 14، ص 264.
9. بحار، ج 52، ص 256 - 260.
