روزه های حرام و مکروه

مسأله 1739- روزه عید فطر و قربان حرام است. و نیز روزی را که انسان نمی داند آخر شعبان است یا اول رمضان1، اگر به نیّت اول رمضان روزه بگیرد حرام می باشد.2

1- زنجانی: اگر بخواهد روزه بگیرد باید به نیّت ماه شعبان روزه بگیرد و...

2- زنجانی: همچنین اگر نیّت کند که اگر ماه شعبان باشد روزه مستحبی و اگر ماه رمضان باشد روزه واجب می گیرم چنانچه در مسأله [1568] گذشت.

*****

بهجت، مظاهری: مسأله- روزه عید فطر و قربان حرام است.

تبریزی: مسأله- روزه عید فطر و قربان صحیح نیست و نیز روزی را که انسان نمی داند آخر شعبان است یا اول رمضان، اگر به نیّت اول رمضان روزه بگیرد صحیح نیست.

مکارم: مسأله- دو روز از سال روزه اش حرام است ، عید فطر (اول  ماه شوال) و عید قربان (دهم ماه ذی الحجه) روزی که انسان شک دارد که آخر شعبان است یا اول ماه رمضان اگر می خواهد روزه بگیرد باید به قصد آخر شعبان باشد و اگر به نیّت اول ماه رمضان روزه بگیرد حرام و باطل است.

مسأله 1740- اگر زن بواسطه گرفتن روزه مستحبّی حق شوهرش از بین برود1 و همچنین اگر شوهر، او را از گرفتن روزه مستحبّی جلوگیری کند، بنابراحتیاط واجب بایدخودداری کند.

1- گلپایگانی، صافی: روزه بر زن حرام است و احتیاط مستحب آن است که اگر حق شوهر هم از بین نرود، بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.

خوئی:روزه او حرام است (تبریزی: روزه او باطل است) و احتیاط واجب آن است که اگر حق شوهر هم از بین نرود، بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.

فاضل، سبحانی: جایز نیست روزه بگیرد بلکه اگر حق شوهر هم از بین نرود ولی شوهر او را(سبحانی: نسبت به آن) از گرفتن روزه مستحبّی جلوگیری کند بنابراحتیاط واجب باید خودداری کند.

مظاهری: جایز نیست روزه بگیرد بلکه اگر حقّ شوهر هم از بین نرود ولی شوهر او را از گرفتن روزه مستحبی باز دارد بهتر است خودداری کند

وحید: نباید روزه بگیرد ، و بنابر احتیاط مستحبّ اگر حقّ شوهر هم از بین نرود ، بدون اجازه او روزه مستحبّى نگیرد.

نوری: جایز نیست روزه بگیرد بلکه اگر حق شوهر هم از بین نرود احتیاط واجب آن است که بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.

زنجانی: روزه او حرام است و بنابراحتیاط، از حقوق شوهر آن است که زن بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.

*****

مکارم: مسأله- روزه گرفتن (روزه مستحبّی) در صورتی که حق شوهرش از بین برود بدون اجازه او جایز نیست و اگر حق او از بین نرود و نیز بنابراحتیاط واجب باید با اجازه شوهر باشد.

سیستانی: مسأله- اگر روزه مستحبّی زن با حق استمتاع شوهر منافات داشته باشد حرام است و همچنین روزه ای که واجب است ولی روز معیّنی ندارد مانند نذر غیر معیّن و دراین صورت بنابراحتیاط واجب روزه باطل است و از نذر کفایت می نمی کند، و همچنین است – بنابراحتیاط واجب – اگر شوهر او را از گرفتن روزه مستحبّی یا واجب غیرمعیّن نهی نماید اگر چه با حق او منافات نداشته باشد و احتیاط مستحب آن است که بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.

بهجت: مسأله- بنابراحتیاط روزه مستحبّی برای زن، بدون اذن شوهر صحیح نیست، چه منافات با حق شوهر داشته باشد و چه نداشته باشد، و اگر شوهر به خاطر منافات باحقش، زن را از روزه ای که به نحوی بر خود واجب نموده منع کند، در صورتی که وقت روزه وسعت دارد زن نباید روزه بگیرد، ولی اگر وقت روزه تنگ شود اذن شوهر شرط نیست.

مسأله 1741- روزه مستحبّی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد شود1 جایز نیست بلکه اگر اسباب اذیت آنان نشود2 ولی او را از گرفتن روزه مستحبّی جلوگیری کنند احتیاط واجب آن است که روزه نگیرد3.

1- مظاهری: اگر سبب اذیت پدر و مادر شود...

2- اراکی: ولی پدر یا جد او را از گرفتن روزه مستحبّی جلوگیری کنند نباید روزه بگیرد.

3- سبحانی: احتیاط مستحب آن است که روزه نگیرد.

مظاهری: بهتر آن است که روزه نگیرد.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- روزه مستحبّی اولاد اگر باعث اذیت پدر یا مادر شود با نهی آنان حرام است، بلکه اگر از آن نهی نکنند ولی سبب اذیت آنان شود، یا جد ّ نهی نماید و روزه سبب اذیت او شود بنابراحتیاط واجب روزه اولاد جایز نیست.

خوئی، تبریزی، وحید: مسأله- روزه مستحبّی اولاد اگرسبب اذیت پدر ومادر یا جد شود حرام است.

زنجانی: مسأله- اگر پدر یا مادر روزه مستحب را به صلاح فرزند ندانند و از روی دلسوزی  او را از روزه گرفتن باز دارند چنانچه روزه مستحبی فرزند سبب اذیت پدر و مادر شود حرام است.

سیستانی: مسأله- روزه مستحبّی اولاد اگر اسباب اذیت – ناشی از شفقت – پدر و مادر شود حرام است.

نوری: مسأله- اولاد با نهی پدر و مادر ، مخصوصاً در صورتی که روزه گرفتن آنها موجب اذیت پدر و مادر باشد از گرفتن روزه مستحبّی خودداری کنند.

مکارم: مسأله- روزه مستحبّی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر شود جایز نیست، ولی اجازه گرفتن از آنها لازم نمی باشد.

بهجت: مسأله- بنابراحتیاط مستحب در صحیح بودن روزه مستحبّی فرزند، اذن پدر و مادر شرط است ، گرچه بنابرأقوی همین که موجب ناراحتی آنها نشود و یا نهی نکرده باشند روزه اش صحیح است.

فاضل: مسأله-  روزه مستحبّی اولاد اگر اسباب اذیت پدر و مادر یا جد به خاطر شفقت بر اولاد شود جایز نیست.

مسأله 1742- اگر پسر بدون اجازه پدر روزه مستحبّی بگیرد و در بین روز پدر، او را نهی کند، باید افطار نماید1.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم ، نوری و بهجت نیست.

1- خوئی، تبریزی: چنانچه مخالفت او موجب اذیتش باشد باید افطار نماید.

گلپایگانی، صافی: اگر در مخالفت نهی، اذیت می شود باید افطار نماید.

فاضل: به نحوی که از روزه گرفتنش به خاطر شفقت بر وی اذیت شودباید افطار نماید.

سبحانی: در صورتی که اسباب اذیت پدر شودباید افطار نماید.

*****

زنجانی: مسأله- اگر فرزند بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبی بگیرد و در بین روز پدر یا مادر به جهت دلسوزی  او را از ادامه روزه نهی کنند چنانچه ادامه روزه سبب اذیت یکی از آنها شود باید فرزند روزه خود را افطار کند.

سیستانی: مسأله- اگر فرزند بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبّی بگیرد و در بین روز پدر یا مادر او را نهی کند، چنانچه مخالفت او موجب اذیتش که ناشی از شفقت اوست باشد، باید افطار نماید.

وحید: مسأله- اگر فرزند بدون اجازه پدر روزه مستحبّى بگیرد و در بین روز پدر او را نهى کند ، چنانچه مخالفت او موجب اذیتش باشد باید افطار نماید ، و همچنین اگر مادر او را نهى کند و مخالفت او موجب اذیتش باشد.

مظاهری: مسأله- اگر اولاد بدون اجازه پدر یا مادر روزه مستحبّى بگیرد و در بین روز پدر یا مادر او را نهى کند، در صورتى که روزه سبب اذیت آنها شود، باید افطار نماید.

مسأله 1743- کسی که می داند روزه برای او ضرر1 ندارد اگر چه دکتر بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد 2و کسی که یقین یا گمان دارد که روزه برایش ضرردارد3 اگر چه  دکتر بگوید ضرر ندارد، باید روزه نگیرد4 و اگر روزه بگیرد صحیح نیست5 مگر آن که به قصد قربت بگیرد و بعد معلوم شود ضرر نداشته.

1- سیستانی: ضرر قابل توجهی...

2- مظاهری: کسى که اطمینان یا گمان دارد که روزه برایش ضرر دارد و دکتر بگوید ضرر ندارد جایز نیست روزه بگیرد و در هر صورت اگر روزه بگیرد روزه او صحیح است.

3- سیستانی: ضرر قابل توجهی دارد...

وحید: کسى که یقین یا گمان به ضرر مورد اعتنا یا ترس آن را که منشأ عقلایى داشته باشد دارد ...

4- سیستانی: واجب نیست روزه بگیرد.

5- اراکی، گلپایگانی، خوئی، صافی، نوری، سبحانی: [پایان مسأله]

تبریزی: و اگر شک کند روزه برای او ضرر دارد یا نه و دکتر حاذق موثق بگوید ضرر دارد یا ندارد لازم است از قول او تبعیت کند.

وحید: مگر این که روزه براى او ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد ، که در این صورت روزه اش صحیح است.

*****

زنجانی: مسأله- کسی که می ترسد روزه برایش ضرر داشته باشد، اگر چه دکتر بگوید ضرر ندارد نباید روزه بگیرد، و کسی که نمی ترسد باید روزه بگیرد، اگر چه دکتر بگوید ضرر دارد.

بهجت: مسأله- اگر کسی مریض باشد بطوری که بداند یا گمان کند روزه گرفتن برای او ضرر دارد نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد روزه اش صحیح نیست و در صورت خوف ضرر در صورتی که خوف او عقلائی باشد می تواند روزه اش را افطار کند.

مکارم: مسأله- کسی که می داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست همچنین اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب. اگر طبیب بگوید روزه ضرر دارد اما او با تجربه دریافته است که ضرر ندار باید روزه بگیرد و در صورت معلوم نبودن می تواند یکی دو روز تجربه کند و بعد طبق دستور بالا عمل نماید.

مسأله 1744- اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال، ترس برای او پیدا شود1 چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، نباید روزه بگیرد2 و اگر روزه بگیرد صحیح نیست3 مگر آن که به قصد قربت گرفته باشد و بعد معلوم شود ضرر نداشته .

1- اراکی: نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست.

2- مظاهری: بگیرد ولى اگر روزه بگیرد روزه او صحیح است.

3- خوئی، گلپایگانی، تبریزی، صافی، نوری، سبحانی: [پایان مسأله]

مکارم، بهجت: رجوع کنید به ذیل مسأله 1743.

*****

زنجانی: مسأله- کسی که می ترسد روزه برایش ضرر داشته باشد چنانچه روزه بگیرد روزه اش صحیح نیست مگر به جهتی – مثلاً ندانستن مسأله – با قصد قربت روزه بگیرد، و بعد بفهمد که ضرر نداشته است.

سیستانی: مسأله- اگر انسان یقین یا اطمینان داشته باشد که روزه برایش ضرر قابل توجهی دارد یا آن را احتمال بدهد، و از آن احتمال، ترسی برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر عقلا بجا باشد، واجب نیست روزه بگیرد، بلکه اگر آن ضرر موجب هلاکت یا نقص عضو شود روزه حرام است و در غیر این صورت اگر رجاءً روزه بگیرد و بعد معلوم شود ضرر قابل توجهی نداشته روزه اش صحیح است.

وحید: مسأله- اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر قابل اعتنا دارد و از آن احتمال ترس براى او پیدا شود ، چنانچه احتمال او عقلایى باشد ، نباید روزه بگیرد ، و اگر روزه بگیرد باطل است ، مگر در صورتى که ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد.

مسأله 1745- کسی که عقیده اش این است که روزه بری او ضرر 1ندارد، اگر روزه بگیرد و بعد از مغرب بفهمد روزه برای او ضرر داشته2، باید قضای آن را بجا آورد3.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست

1-وحید: ضرر قابل اعتناء...

2-  اراکی: روزه اش صحیح است.

خوئی: در صورتی که ضرر به مرتبه ای باشد که با علم و عمد ارتکاب آن حرام است...

سیستانی، وحید: ضرر قابل توجهی داشته...

3- خوئی، گلپایگانی، تبریزی، سیستانی، صافی، فاضل: بنابراحتیاط واجب.

مکارم: احتیاط آن است که قضای آن را بجا آورد.

*****

زنجانی: مسأله- کسی که نمی ترسد روزه برایش ضرر داشته باشد، اگر روزه بگیرد و بعد معلوم شود که روزه برای او ضرر داشته، روزه اش باطل است.

مسأله 1746- غیر از روزه هایی که گفته شد، روزه های حرام دیگری هم هست که در کتابهای مفصل گفته شده است.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، سبحانی و مظاهری نیست

مسأله 1747- روزه روز عاشورا، و روزی که انسان شک دارد روزه عرفه است یا عید قربان، مکروه است1.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- فاضل: ولی مستحب است در روز عاشورا انسان بدون قصد  روزه تا عصر از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

مکارم: و روزه میهمان بدون اجازه میزبان نیز کراهت دارد.

*****

وحید: مسأله- روزه روز عاشورا بنابر احتیاط واجب جایز نیست ، و روزه روزى که انسان شکّ دارد که روز عرفه است یا عید قربان مکروه است.