مسأله 1596- اگر روزه دار به گفتن یا نوشتن یا به اشاره ومانند اینها به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و جانشینان ان حضرت 1 عمداً نسبت دروغ بدهد2 اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است3 و احتیاط واجب آن است که حضرت زهرا سلام الله علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقی ندارند4.
1- اراکی،: و یا سایر پیامبران و جانشینان آنان...
وحید: به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و ائمّه معصومین علیهم السلام...
2- مکارم: بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل می شود هر چند بلافاصله توبه کند، دروغ بستن به سایر انبیاء و فاطمه زهرا علیها السلام نیز همین حکم را دارد.
بهجت: روزه او باطل است و خالی از وجه نیست که دروغ بستن به پیغمبران و جانشینان آنها و حضرات زهرا علیها السلام ملحق به دروغ بستن به خدا باشد و روزه را باطل کند ولی اگر شک داشته باشد که سخنی کذب است یا نه، و به یکی از آنان نسبت دهد بنابرأقوی روزه اش باطل نمی شود.
گلپایگانی، صافی: به خدا و پیغمبران و ائمّه علیهم السلام عمداً نسبت دروغ بدهد...
خوئی، تبریزی: به خدا و پیغمبران و جانشینان پیغمبران عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است...
زنجانی: به خدا یا پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله یا یکی از امامان معصوم عمدا نسبتی را بدهد که دروغ است...
سیستانی: عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است...
3- سیستانی: بنابراحتیاط لازم باطل است و همچنین است بنابراحتیاط مستحب دروغ بستن به حضرت زهرا علیها السلام و سایر پیغمبران و جانشینان آنان.
وحید: و نسبت دادن دروغ به سایر پیغمبران و اوصیاء آنان – علی نبینا و آله و علیهم السلام- بنابراحتیاط واجب روزه را باطل می کند مگر این که آن نسبت برگردد به خداوند متعال که در این صورت روزه اش باطل است و همچنین است نسبت دادن دروغ به حضرت زهرا علیها السلام مگر اینکه آن نسبت برگردد به خداوند متعال و حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم و ائمّه علیهم السلام که در این صورت روزه اش باطل است.
سبحانی: بنابراحتیاط واجب روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که اگر دروغ بر حضرت زهرا علیها السلام و سایر پیغمبران و جانشینان آنان بازگشت به دروغ بر خدا و رسول و ائمّه علیهم السلام باشد در این حکم با آنها فرقی ندارد.
مظاهری: روزه او باطل نمی شود گرچه گناه بزرگی نموده است.
4- گلپایگانی: احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا علیها السلام و به جانشینان پیغمبران گذشته هم نسبت دروغ ندهد.
اراکی: به احتیاط واجب حضرت زهرا علیها السلام هم در این حکم مانند پیامبر و امامان علیهم السلام است.
خوئی، تبریزی: احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا علیها السلام هم به دروغ نسبتی ندهد.
صافی: بنابراحتیاط واجب نسبت دروغ به حضرت زهرا علیها السلام و به جانشینان پیغمبران گذشته هم این حکم را دارد.
زنجانی: اگر به حضرت زهرا علیها السلام و سایر پیامبران و جانشینان ایشان علیهم السلام هم به دروغ نسبتی بدهد بنابراحتیاط روزه او باطل می شود.
مسأله 1597- اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست یا دروغ1 نقل کند2 بنابراحتیاط واجب 3 باید ازکسی که آن خبر را گفته، یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید4 لکن اگر خودش هم خبر بدهد روزه اش باطل نمی شود.
این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست
1- زنجانی: بنابراحتیاط نباید به خداوند یا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم یا امام علیه السلام نسبت دهد، بلکه باید مثلاً چنین بگوید: چنین روایت شده است.
2- وحید: دلیلی بر اعتبار آن ندارد...
3- [عبارت «بنابراحتیاط واجب» در رساله آیت الله مکارم نیست]
4- خوئی، اراکی، گلپایگانی، تبریزی، صافی، نوری، وحید، سبحانی: [پایان مسأله]
مکارم: مثلاً بگوید: «فلان روای چنین می گوید» و یا «در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده...» .[پایان مسأله]
فاضل: نباید خودش آن را به طور جزم بگوید و لکن اگر خودش هم به طور جزم خبر بدهد روزه اش باطل نمی شود گر چه ظنّ به کذب خبر یا احتمال کذب خبر را بدهد.
*****
سیستانی: مسأله- اگر بخواهد خبری را که دلیلی بر حجیت او ندارد و نمی داند راست است یا دروغ نقل کند، بنابراحتیاط واجب باید به نحو نقل بگوید و آن را به پیامبر و ائمّه علیهم السلام مستقیماً نسبت ندهد.
مسأله 1598- اگر چیزی را به اعتقاد این که راست است از قول خدا یا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم 1 نقل کند2 و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمی شود.
این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست
1- زنجانی: یا امام علیه السلام...
2- وحید:اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست یا دروغ است و دلیلی بر اعتبار آن ندارد نقل نماید ....
مسأله 1599- اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم1 روزه را باطل می کند و چیزی را که می داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، روزه اش صحیح است2.
این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست
1-وحید: و ائمّه علیهم السلام...
2- اراکی، سبحانی: روزه اش باطل است.
گلپایگانی، صافی، نوری: روزه اش باطل است و در ماه رمضان باید تا مغرب از آنچه روزه راباطل می کند خودداری کند (صافی: ولی کفّاره بر او واجب نمی شود).
وحید: روزه اش باطل است و بنابراحتیاط واجب بقیه روز را امساک نماید.
*****
خوئی، تبریزی: مسأله- اگر چیزی را که می داند دروغ است به خدا و پیغمبرصلی الله علیه وآله وسلم نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که کفته راست بوده، باید روزه را تمام کند و قضای آن را هم بجا آورد..
. سیستانی: اگر می دانسته که این کار روزه را باطل می کند، باید بنابراحتیاط لازم روزه را تمام کند و قضای آن را هم بجا آورد.
زنجانی: مسأله- اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و امام علیه السلام روزه را باطل می کند و چیزی را که دروغ می داند به آنان نسبت دهد روزه اش باطل می شود، و اگر در ماه رمضان باشد باید در بقیه روز امساک کند. و اگر بعدا بفهمد آنچه را گفته راست بوده همانند کسی است که قصد روزه نکرده باشد که تفصیل آن در مسأله های 1554 و 1564 و 1565 گذشت.
مکارم: مسأله- اگر چیزی را دروغ می دانست و به خدا و پیغمبر نسبت داد، و بعداً معلوم شد صحیح بوده، روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1600- اگر دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم 1نسبت دهد روزه اش باطل می شود2 ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته نقل کند اشکال ندارد3.
این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست
1- وحید، زنجانی: به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمّه علیهم السلام...
2- سیستانی: بنابراحتیاط لازم...
مکارم: به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نسبت دهد روزه اش اشکال دارد. [پایان مسأله]
3- وحید: روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1601- اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم1 چنین مطلبی فرموده اند ؟ و او جایی که در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا در جایی که باید بگوید بلی عمداً بگوید نه، روزه اش باطل می شود2.
این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت، سبحانی و مظاهری نیست
1- زنجانی: یا امام علیه السلام...
2- سیستانی: بنابراحتیاط لازم.
مکارم: روزه اش اشکال دارد.
مسأله 1602- اگر از قول خدا یا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم 1 حرف راستی را بگوید بعد بگوید دروغ گفتم یا در شب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن روز که روزه می باشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل می شود2.
این مسأله دررساله آیات عظام بهجت، مکارم، سبحانی و مظاهری نیست
1- زنجانی، وحید: یا امام علیه السلام...
2- سیستانی: بنابراحتیاط، مگر آنکه مقصودش بیان حال خبرش باشد.
مسأله اختصاصی
مکارم: مسأله 1359- اگر در نقل احکام شرعیه عمداً دروغ بگوید، مثلاً واجبی را غیر واجب و حرامی را حلال ذکر کند، اگر منظورش نسبت دادن آن حکم، به خدا یا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم باشد روزه اش اشکال دارد و اگر قصدش نسبت دادن فتوا به مجتهد است کار حرامی کرده ، اما روزه اش باطل نمی شود و کسی که بدون اطلاع ، حکم مشکوکی را نقل می کند نیز همین حکم را دارد.
1- زنجانی: دروغ بستن به خدا و پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم و ائمه معصومین علیهم السلام
