پاسخ : ۱- عرب زبان بودن خود پیامبر (صلّی الله علیه و آله) و مخاطبان اولیه قرآن.۲- اگر قرآن به زبانی دیگر نازل میشد سوال میشد با این که مخاطبان نخستین آن عرب زبان بودند، چرا به عربی نازل نشد؟ چنانکه قرآن کریم می فرماید: اگر این قرآن را به زبان عجمی ( غیرعربی) می فرستادیم میگفتند: چرا آیاتش روشن و آشکار نیست؟۳- آیا کتاب عجمی بر پیامبری که خودش عرب است نازل میشود؟ بنابراین، طبیعت امر اقتضا میکرد که قرآن به زبان عربی نازل شود. خود قرآن هم با توجه به این نکته می فرماید: اگر آن قرآن را بر برخی از غیر عرب زبانان نازل میکردیم و پیامبر آن را بر ایشان می خواند به آن ایمان نمی آوردند.بدیهی است وقتی آیین و دین اسلام می توانست موفق شود و در تمام جهان گسترش یابد که نخست در منطقه بعثت پیامبر که عرب زبان بودند پذیرفته شود و عربها به آن ایمان آوردند، آنگاه از سوی همین مومنان در تمام جهان منتشر شود. و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم هیچ رسولی را نفرستادیم مگر به زبان قوم خودش تا این که خوب و روشن پیام را به آنها برساند.۴- جامعیت زبان عربی از نظر قواعد و ادبیات و معانی.۵- در روایات آمده است که زبان اهل بهشت نیز عربی است.
پرسش : آیا اسامی سوره ها از جانب خداوند است؟
پاسخ : در مورد چگونگی نام گذاری سوره ها، بین دانشمندان اختلاف است: برخی بر این باورند که سوره های قرآن در زمان پیامبر گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله) نامهایی داشته که از سوی آن بزرگوار تعیین شده است و به اصطلاح، نام گذاری «توقیفی» است؛ چنانکه در روایت هایی که درباره فضایل قرائت سوره ها وارد شده، مشهود است . گاهی نیز مردم و علما به مناسبت هایی که در سوره وجود دارد، نامهای دیگری به آن داده اند و در این نام گذاری ها اعتبارات گوناگونی لحاظ می شده که برخی از آنها عبارتند از:الف) نام گذاری به اعتبار کلمه یا کلمات اول سوره و معانی آنها: مثل سوره برائت (توبه) و یا سوره قل هو الله احد ( توحید).ب) نام گذاری به اعتبار اسمی که در آن سوره آمده است. ج) نام گذاری به اعتبار موضوع خاصی که در آن سوره آمده و در بقیه سوره ها نیامده یا در آن سوره به شکل گسترده و کامل تری مطرح شده است .
پرسش : ترتیب نزول آیات در هر سوره چگونه بوده است؟
پاسخ : نزول قرآن به ترتیب بوده که هر سوره با فرود آمدن «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز میشد و آیات به ترتیب نزول در آن ثبت میگردید تا موقعی که « بسم الله …» دیگری نازل میشد و سوره دیگری آغاز میگردید. این نظم طبیعی آیات بود. گاهی اتفاق می افتاد پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) با اشاره جبرئیل دستور می داد تا آیه ای برخلاف نظم طبیعی در سوره دیگری قرار داده شود؛ مانند آیه ۲۸۱، سوره بقره که براساس روایاتی آخرین آیه نازل شده است و به دستور پیامبر (صلّی الله علیه و آله) در سوره بقره آیه ۲۸۱ ثبت شد.
پرسش : اولین و آخرین آیه نازل شده از قرآن چیست؟ در کجا نازل شده و درباره چه موضوعی بوده است؟
پاسخ : براساس نظریه مشهور دانشمندان علوم قرآنی، آیات نخستین سوره علق که در مکه و در غار حرا نازل شده، اولین آیات نازل شده اند. درباره آخرین آیه نازل شده بین علما اختلاف است؛ ولی اکثر آنها اعتقاد دارند آخرین آیه ای که بر پیامبر (صلّی الله علیه و آله) نازل شد آیه ۲۸۱ سوره بقره است و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله …
پرسش : “سبع المثانی” نام کدام سوره است و چرا دوبار نازل شده است؟
پاسخ : سبع المثانی، یکی از نام های سوره حمد است. سبع به معنای هفت و مثانی به معنای دوتاها است. از آن جا که این سوره از هفت آیه تشکیل شده و در هر نماز واجب و مستحب دوبار خوانده می شود، یا بنا به روایتی، دو بار(یک بار در مکه و یک بار در مدینه) نازل گردیده است، به آن سبع المثانی گفته می شود. البته برخی نیز کل قرآن را مثانی و سبع را اشاره به هفت سوره بزرگ آغازین قرآن گرفته اند. در آیات قرآن، سوره حمد یک موهبت بزرگ به پیامبر معرفی شده، و در برابر کل قرآن قرار گرفته است. آن جا که می فرماید: (و لقد ءاتیناک سبعا من المثانی و القرآن العظیم) ما برای تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم. قرآن، با تمام عظمتش در برابر سوره حمد قرار گرفته است. نزول دوبارآن نیز ممکن است به دلیل اهمیت فوق العاده و عظمت محتوای آن باشد. این سوره فهرستی از مجموع محتوای قرآن است و در آن به موارد مهمی اشاره شده، مواردی چون : اشاراتی درباره خداوند و صفات او، معاد، شناخت و درخواست حرکت در راه حق و قبول حاکمیت و ربوبیت و رحمانیت خدا، ابراز علاقه به ادامه راه اولیای خدا و بیزاری و انزجار از گمراهان و غضب شدگان.
پرسش : معوذتین نام چه سوره هایی است و چرا به این نام خوانده می شوند؟
پاسخ : معوذتین، به سوره های فلق و ناس می گویند. علت نامگذاری این دو سوره به این نام ها، این است که هر دو با قل اعوذ…؛ بگو: پناه می برم… شروع می شود. پیامبر اکرم نیز در حدیثی، از این دو سوره با عنوان معوذتان، یاد کرده و می فرماید: انزلت علی آیات لم ینزل مثلهن:المعودتان؛ آیاتی بر من نازل شده که مانند آنها نازل نشده است و آنها دو سوره فلق و ناس هستند.
پرسش : منظور از قرآنی که می گویند: مربوط به حضرت علی بود، چیست و با قرآن فعلی چه تفاوتی داشته است؟
پاسخ : به نظر عده ای از دانشمندان و محدثان شیعه و سنی، حضرت علی قرآن را بعد ازپیامبر اکرم جمع آوری کرد. قرآن آن حضرت ویژگی هایی داشت :۱٫ ضبط قرآن بنابر قرائت پیامبر؛۲٫ ترتیب دقیق آیات بر حسب نزول؛۳٫ در برداشتن توضیحاتی، نظیر ذکر مناسبتی که موجب نزول آیه بود، نام مکانی که آیه در آنجا نازل شد، ساعت نزول آیه، نام افرادی که آیه درباره آنان نازل شده بود و … بنابراین، قرآن فعلی هیچ گونه تفاوتی از نظر آیات و تعداد آنها، به جز داشتن توضیحات و ترتیب خاص با مصحفی که حضرت جمع آوری فرمود ندارد.
پرسش : در صدر اسلام قرآن کریم را با چه خطی می نوشتند؟
پاسخ : عربهای حجاز، کمی قبل از ظهور اسلام با خط و کتابت عربی آشنا شدند، زیرا زندگی آنان بدوی و به صورت کوچ نشینی بود و همواره در حال آمد و شد و یا جنگ و غارت به سر می بردند، بنابراین عده کمی از آنان توانستند در مسافرت های تجاری به شام و عراق، کتابت را از آنان فرا بگیرند و با خط نبطی و یا سریانی بنویسند. این دو نوع خط پس از فتوحات اسلامی در میان اعراب آن زمان نیز باقی ماند و معروف بود. از خط نبطی خط نسخ به وجود آمد، که امروزه هم شناخته شده و باقی است و از خط سریانی بعد از تغییر و تحول، خط کوفی پدید آمد که به آن خط حیری می گفتند. این خط منسوب به شهر حیره است که در مجاورت کوفه قرار دارد. خط نبطی را عرب ها در اثنای مسافرت به شام، از حوران آموختند، اما خط حیری و یا کوفی را از عراق گرفتند. در آن زمان، عموما نامه ها و مراسلات عادی به خط نسخ و نوشته های مهم مانند قرآن و حدیث، به خط کوفی نگاشته می شد.
پرسش : نخستین کسی که قرآن را اعراب گذاری کرد که بود؟
پاسخ : بیشتر مورخان معتقدند: نخستین کسی که قرآن را بین سال های ۵۰ تا ۵۳ قمری اعراب گذاری کرد ابوالاسود دوئلی، یکی از شاگردان امام علی بود که برای جلوگیری از قرائت غلط قرآن از سوی تازه مسلمانان غیر عرب انجام گرفت.
پرسش : نقطه گذاری قرآن به دست چه کسی انجام شد؟
پاسخ : نقطه گذاری قرآن به دست یحیی بن یعمر و نصربن عاصم دو شاگرد ابوالاسود دوئلی و در زمان زمامداری حجاج بن یوسف ثقفی (۷۵-۸۶ ق) انجام پذیرفت.
پرسش : چه کسی اعراب گذاری قرآن را بعد از ابوالاسود دوئلی تکمیل کرد؟
پاسخ : تصحیح و تکمیل علایم اعراب قرآن، به دست خلیل بن احمد فراهیدی انجام پذیرفت. وی، علاوه بر تغییر اعراب از نقطه به خطوط کشیده (مانند رسم الخط امروزی) علایمی چون : تشدید، همزه، اشمام را نیز وضع کرد؛ البته بعضی از علایم نیز پس از وی، بر اثر اهتمام مسلمانان به قرآن و قرائت صحیح آن، در طی سالیان بعد وضع شد ( مانند علامت حرف ساکن. (
پرسش : قرائت های مختلف قرآن بر چه اساسی شکل گرفته است؟
پاسخ : بعد از رحلت پیامبر اکرم بعضی از صحابه مانند: ابن مسعود، ابی بن کعب، ابوموسی و … هر یک بر طبق ذوق خود مصحفی ترتیب دادند که از نطر ترتیب سوره ها و شیوه قرائت با هم اختلاف داشتند. مردم نیز گروه گروه شدند و هر گروهی از یک صحابه تقلید کرده، و بر طبق مصحف او قرائت می کردند. این امر موجب شد اختلافات بین مردم بالا بگیرد؛ به گونه ای که عده ای قرائت عده ای دیگر را غلط بداند؛ تا زمان عثمان که اختلاف ها به شدت زیاد شد و نگرانی هایی برای دستگاه حاکم به وجود آورد به این علت با پیشنهاد عده ای، عثمان گروهی را مامور کرد تا همه مصحف ها را از بین ببرند و یک مصحف تهیه کنند که از روی آن نسخه برداری و به همه مناطق ارسال گردد و این کار انجام شد. عوامل موثر در اختلاف قرائت پس از یکی کردن مصاحف، بیشتر به رسم الخط مصحف باز می گردد؛ چرا که الف های ممدوده وجود نداشت، نقاط کلمات و نیز علامت ها و شکل ها نوشته نمی شد؛ افزون بر اینها بعضی از حروف به گونه ای نوشته می شد که مشابه حروف دیگر بود و آموزش آن تنها به وسیله قاری ممکن بود؛ اجتهادهای شخصی قراء و لهجه های آنها نیز در کنار دیگر عوامل تاثیرگذار بود.
پرسش : قراء سبعه چه کسانی بودند؟
پاسخ : قراء سبعه به ترتیب سال وفات آنان عبارتند از: ۱٫ عبدالله بن عامر؛ ۲٫ عبدالله بن کثیر؛ ۳٫ عاصم؛ ۴٫ ابوعمرو؛ ۵٫ حمزه بن حبیب؛ ۶٫ نافع بن عبدالرحمن؛ ۷٫ کسائی.
پرسش : آیا تا کنون کسی آیه یا سوره ای از قرآن جعلی ساخته است؟ مگر در خود قرآن ذکر نشده که کسی نمی تواند آیه ای مانند آیات قرآن کریم بیاورد؟
پاسخ : قرآن همه جهانیان را به معارضه دعوت کرده و قاطعانه از همگان می خواهد که اگر در الهی بودن قرآن شک دارند، چنان چه می توانند مانند آن را بیاورند سپس تخفیف داده و کمتر از آن را مطرح می کند؛ ولی به رغم آشنایی دیرینه مخاطبان نخست قرآن با تحدی و مبارزه طلبی در عرضه سخن، نه تنها نتوانستند این دعوت را اجابت کنند، بلکه بزرگ ترین استادان و سخنوران فصیحی که آن را از سنخ کلام بشر نیافتند و جذب شگفتی و شیوایی آن شدند.قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتوا بمثل هدا القرآن لا یاتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا. بگو: اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند، مانند آن را نخواهند آورد هر چند برخی از آنها پشتیبان برخی دیگر باشند. در طول تاریخ اسلام، همواره عده ای در تلاش بوده اند تا چنین وانمود کنند که قرآن، مورد معارضه واقع شده است. اخیرا چهار قطعه بر صفحه اینترنت منتشر کرده اند و به خیال خام خود به معارضه با اسلام و قرآن برخاسته اند، غافل از این که علاوه بر ذلت و بی مایگی معنایی، به این کار سرقت می گویند نه معارضه ادبی!این سوره های دروغین که به ایمان، وصایا، تجسد، و مسلمون موصوم شده، مشتمل بر مقدار زیادی از آیات قرآن است و در برخی قریب ۹۰ آن از آیات قرآن گرفته شده و به همراه کلماتی بی محتوا به هم متصل شده است که نه تنها قرآن نیست و بین آن تا قرآن از زمین تا آسمان فاصله است که همانند سخن یک انسان عاقل و عالم نیز نیست. یکی از وجوه اعجاز قرآن، هم آهنگی و عدم اختلاف در مضامین و معانی آن است. در حالی که اگر محتوای سوره های ساختگی را مطالعه کنیم، به اموری متناقض بر می خوریم.
پرسش : طبق آیه ۵۹ سوره انعام ( لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین) آیا همه چیز در قرآن هست؟ آیا می توان همه علوم را اعم از ریاضی، فیزیک، شیمی و …. از قرآن استخراج کرد؟
پاسخ : اولاً بین مفسران در تفسیر این آیه و «کتاب مبین» اختلاف بوده و احتمال های گوناگونی از سوی آنان ارائه شده که تفسیر آن به مقام علم پروردگار، بر دیگر تفسیرها ترجیح داده شده است. بنابراین تفسیر کتاب مبین تنها به قرآن صحیح نیست. ثانیاً قرآن، کتاب فیزیک، گیاه شناسی، زمین شناسی و کیهان شناسی نیست. بلکه کتاب انسان سازی است و نازل شده تا آن چه را که بشر در راه تکامل حقیقی ( تقرب به خدای متعال) بدان نیاز دارد، به او بیاموزد. آن چه که در قرآن درباره جهان، طبیعت و انسان آمده و یا به برخی از ویژگی های جهان آفرینش اشاره شده، برای آن است که خدا را به انسان نشان دهد و عقربه دل او را در جهت خدا نگه دارد. البته علاوه بر هدف مذکور اعجاز علمی قرآن نیز مطرح شده و الهی بودن آن نیز به اثبات می رسد. در یک جمع بندی می توان چنین نتیجه گرفت که در جامعیت قرآن بحثی نیست. اما جامعیت هر چیزی را به حسب هدف آن باید در نظر گرفت. از آن جا که هدف قرآن که آخرین کتاب آسمانی است هدایت بشر می باشد قرآن در این زمینه جامعیت دارد یعنی آن چه را برای هدایت و سعادت مندی بشر لازم است دربرداشته و هیچ نقص و کمبودی از این جهت ندارد. برخی بی هیچ دلیل و حجتی، تلاش کرده اند تا بسیاری از مسائل را به قرآن نسبت دهند یا برای کشف پاره ای از مسائل علمی، از آیات قرآن کمک بگیرند و یا ادعا کرده اند که همه چیز و هر چیز را می توان از قرآن بیرون کشید و حتی گفته اند که غربی ها صنعت ها را از قرآن استنباط کرده اند!اساسا قرآن به مسائلی پرداخته که انسان همیشه بدان ها نیازمند است، نه مسائلی که همیشه در حال تغییر و تکامل بوده و با گذر زمان غبار کهنگی و فرسودگی بر چهره آنها می نشیند. اگر یک پزشک کتابی در رابطه با علم پزشکی بنویسد و در آن امراض و علاج آنها را بیان نماید و در مقدمه این کتاب بنویسد: من همه چیز را در این کتاب گفته ام، یعنی به فرض گفته است: «فیه تبیان لکل شیء» این جمله یعنی چه؟ یعنی هر چیزی که با مسائل پزشکی و درمان و علاج مربوط میشود، در آن است. لذا در این کتاب نباید به دنبال فرمول های ریاضی گشت.
پرسش : مواردی که قرآن ازحوادث آینده خبر داده و پس از آن محقق شده را بیان فرمایید؟
پاسخ : به مواردی از تحقق پیش گویی های قرآن اشاره می کنیم:۱٫ خبر از عجز بشر در معارضه با قرآن:خدای سبحان می فرماید : ( قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتو بمثل هذا القرآن ان لا یاتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا) بگو : ای پیغمبر، اگر جن و انس متفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند هرگز نتوانند، هر چند که پشتیبان یکدیگر باشند. چنان که مشاهده می کنیم پس از گذشت چهارده قرن، هنوز انسان ها از اوردن مثل قرآن عاجزند و البته همیشه عاجز خواهند بود. ۲٫ خبر از پیروزی روم بر ایران:خداوند در قرآن می فرماید : ( الم غلبت الروم فی ادنی الارض و هم من بعد غلبهم سیغلبون) الم رومیان مغلوب شدند، و این شکست در سرزمین نزدیکی رخ داد؛ اما آنان پس از این مغلوبیت به زودی غلبه خواهند یافت. این وعده الهی در سال دوم هجری (۶۲۴م) اتفاق افتاد. ۳٫ خبر از پیروزی بر دشمن (در جنگ بدر):( و اذ یعدکم الله احدی الطائفتین انها لکم … و لو کره المجرمون) و به یاد ارید هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه، {کاروان تجاری قریش، یا لشکر مسلح آنها} نصیب شما خواهد بود و شما دوست می داشتید که کاروان { غیر مسلح} برای شما باشد { و بر آن پیروز شوید} ولی خداوند می خواهد حق را با کلمات خود تقویت و ریشه کافران را قطع کند، { از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت و ان پیروزی بزرگ نصیبتان شد تا حق را تثبیت کند و باطل را از میان بردارد هر چند مجرمان کراهت داشته باشند} جنگ بدر که از جنگ های آموزنده و عجیب تاریخ است، در سال دوم هجری به وقوع پیوست و پیروزی مطلق، از آن مسلمانان شد. ۴٫ خبر از حفظ پیامبر اکرم در برابر بدخواهان و مشرکان:پرورگار متعال می فرماید : ( و الله یعصمک من الناس) خداوند وجود تو را از آسیب مردم مصون و محفوظ می دارد و حفظ و مصونیت نبی اکرم از مسلمات تاریخ است. ۵٫ خبر از مقطوع النسل بودن کسی که پیامبر را ابتر می خواند (عاص بن وائل) : ( ان شانئک هو الابتر) دشمنت خود بی تبار خواهد بود. ۶٫ خبر از باقی ماندن ابولهب بر کفر خویش و جهنمی بودن او : ( سیصلی نارا ذات لهب) به زودی در آتشی پر زبانه در آید.۷٫ فتح مکه و پیروزی بر مشرکان : ( اذا جاء نصر الله و الفتح) چون یاری خدا و پیروزی فرا رسد . (انا فتحنا لک فتحا مبینا) ما تو را پیروزی بخشیدیم چه پیروزی درخشانی. ۸٫ خبر از بازگشت پیامبر به مکه و حج پیروزمندانه آن حضرت.
پرسش : آیا به انگشت نگاری در قرآن اشاره ای شده است؟
پاسخ : خداوند متعال در سوره مبارکه قیامت فرموده است: ایحسب الانسن الن نجمع عظامه بلی قدرین علی ان نسوی بنانه آیا انسان می پندارد که هرگز استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد؟! آری قادریم [حتی خطوط سر] انگشتان او را موزون و مرتب کنیم.قرآن کریم در آیه اخیر، به معجزه ای بزرگتر از احیای استخوانهای پوسیده اشاره میکند و آن احیا و تنظیم سرانگشتان است. چه سری در سر انگشتان است که این چنین بدان توجه شده است؟ به راستی چرا خدا اعضای دیگر بدن را ذکر نفرمود؟قرنهای بسیاری از نزول قرآن گذشت تا کشف شد که هرکس، اثر انگشت مخصوص به خود دارد! لذا این کشف بزرگ که نشان ماهیت مادام العمر انسان است در کشف جرم و شناسایی مجرمان به کار رفت.گفتنی است که برخی احتمال داده اند، منظور از «سرانگشتان» احیا و بازسازی استخوانهای کوچک و ظریف و دقیق آن باشد.
پرسش : آیا از نظر قرآن در سیاره های دیگر جهان موجودات زنده ای وجود دارند؟
پاسخ : در این باره به طور قطع نمی توان اظهار نظر کرد اما به طور احتمال می توان گفت که در سیاره های دیگر موجودات زنده ای وجود دارند. قرآن کریم می فرماید:«و من ءایاته خلق السموات و الارض و ما بث فیهما من دابه و هو علی جمعهم اذا یشاء قدیر»از نشانه های قدرت او ، آفرینش آسمان ها و زمین و پراکندن جنبندگان در آن دو است و هر وقت اراده کند قادر به گردآوردن آنها است. آیه دیگری نیز می فرماید: « و ربک اعلم بمن فی السموات و الارض»پروردگار تو از حال همه کسانی که در آسمانها و زمین اند آگاه تر است. در بعضی روایات نیز آمده است که در کرات آسمانی، موجودات زنده وجود دارد.
پرسش : قرآن چند سوره و چند آیه دارد؟
پاسخ : قرآن دارای ۱۱۴ سوره و ۶۲۳۶ آیه است.
پرسش : قرآن چند بسم الله الرحمن الرحیم دارد؟
پاسخ : قرآن ۱۱۴ بسم الله الرحمن الرحیم دارد. البته سوره توبه بسم الله الرحمن الرحیم ندارد و سوره نمل دو بسم الله داردی یکی در اول سوره و دیگری در آیه ۳۰٫
پرسش : قرآن دارای چند جزء و چند حزب است؟
پاسخ : قرآن دارای ۳۰ جزء و۱۲۰ (و به نقلی ۶۰) حزب است.